ترانههای عامیانۀ مرسوم در فارس از منظر نوع مخاطب گسترهای متمایز با دیگر اقلیمهای ادب محلی دارد. یکی از گونههای اصلی ترانههای محلی فارس، متناسب با نوع مخاطب، آن دسته از اشعار است که برای کودکان و نوجوانان سروده شده و در زیر عنوانهایی چون: لالایی، ترانههای ناز و نوازش و ترانههای بازی و سرگرمی میتوان آنها را طبقهبندی کرد.
از آنجا که تاکنون پژوهشی با موضوع بررسی ویژگیهای قالبی و ساختاری در ترانههای کودکانۀ رایج در فارس و همچنین ارتباط ساختار و محتوای آنها انجام نشده، در این مقاله، به روش تحلیل محتوا، قالب و نوع کارکرد موسیقایی، روایی و عناصر تکرارشوندۀ شکلی- لفظی در ترانههای کوکانۀ فارس تحلیل و بررسی شده است. یافتههای این پژوهش نشان میدهد که در سهگونۀ اصلی یادشده، شگردها و الگوهایی تکرار شونده و گاه متمایز در سرایش ترانهها وجود دارد و هرچه از ترانههای مربوط به گروه سنی خردسال به کودک و نوجوان نزدیک میشویم از اهمیت موسیقی در ساختار ترانهها کاسته و بر اهمیت روایت در آنها افزوده شده است؛ همچنین فضای اشعار از تکصدایی به سمت فضایی گفتگومحور و بهندرت در برخی ترانهها چندصدایی نزدیک شده که این ویژگی، با نوع قالب اشعار و طول آنها و همچنین کاربرد ردیف، قافیه و التزامهای موجود در ترانهها رابطۀ مستقیم دارد
4. افرازی زاده، سید فضل الله(1390). «بررسی موضوعی و محتوایی لالاییهای استان کهگیلویه و بویر احمد». مجموعه مقالات همایش ملی ادب محلی و محلیسرایان ایران زمین. صفحات 61تا 79. دانشگاه آزاد اسلامی یاسوج.
5. پوراحمدی، حسین و دیگران(1390). «بررسی لالاییهای رایج در مناطق پس کرانهای شمال خلیج فارس(لامرد ومهر) ». مجموعه مقالات همایش ملی ادب محلی و محلیسرایان ایران زمین. صفحات179تا192، دانشگاه آزاد اسلامی یاسوج.
6. پورنعمت رودسری، منیژه(1391). «بررسی موضوعات تعلیمی و غنایی لالاییهای استان بوشهر». فصلنامۀ تحقیقات غنایی و تعلیمی زبان و ادب فارسی دانشگاه آزاد اسلامی- واحد بوشهر، شمارۀ 11، صفحات 102تا77.
8. حسنلی، کاووس(1382). «لالاییهای مخملین: نگاهی به خاستگاه و مضامین لالاییهای ایرانی». مجلۀ زبان و ادبیات فارسی دانشگاه سیستان و بلوچستان، سال 1، صفحات80تا61.
9. خالقزاده، محمدهادی(1390). «ترانههای کودکانه در ادبیات محلی شیراز»، مجموعه مقالات همایش ملی ادب محلی و محلیسرایان ایران زمین، صفحات 249تا258 . یاسوج: دانشگاه آزاد اسلامی.
10. داد، سیما(1383). فرهنگ اصطلاحات ادبی. تهران: مروارید.
11. رستگار فسایی، منصور(1380). انواع شعر فارسی. شیراز: نوید.
12. ژوکوفسکی، والنتین(1382). اشعار عامیانۀ ایران( در عصر قاجاری)، به اهتمام عبدالحسین نوایی. تهران: اساطیر.
13. سیپک، ییری(1389). ادبیات فولکلور ایران، ترجمۀ محمد اخگری. تهران: سروش.
14. کرمی، محمدحسین(1380). عروض و قافیه در شعر فارسی. شیراز: دانشگاه شیراز.
15. کیانی، حسین و حسنشاهی، سعیده(1391). «بررسی تطبیقی ساختار و درونمایۀ لالاییهای فارسی و عربی». مجلۀ مطالعات ادبیات کودک، شمارۀ 6، صفحات 91تا114.
16. محجوب، محمدجعفر(1387). ادبیات عامیانۀ ایران، به کوشش حسن ذوالفقاری. تهران: چشمه.
17. مرادی، محمد(1394). معرفی وزنهای رایج و نوع خوانش عروضی در ترانههای محلی فارس. فصلنامۀ ادبیات محلی و زبانهای محلی ایران زمین، ش 7، صفحات 80تا102. یاسوج: دانشگاه آزاد اسلامی.
18. میرنیا، سیدعلی(1369). فرهنگ مردم. تهران: پارسا.
19. نوابی، ماهیار(1355). مجموعه مقالات، جلد 1، به کوشش محمود طاووسی. شیراز: موسسۀ آسیایی دانشگاه پهلوی.
20. وحیدیان کامیار، تقی (1357). بررسی وزن شعر عامیانه. تهران: آگاه.
21. همایونی، صادق (1345). ترانههایی از جنوب. بیجا: ادارۀ فرهنگ عامه.
ابتدای صفحه