محسنی, مرتضی, کمرپشتی, عارف. (1394). تحلیل ساختار قافیه و ردیف در دوبیتی های مازندرانی شهرستان سوادکوه. ادبیات و زبان های محلی ایران زمین, 5(2), 124-157.
مرتضی محسنی; عارف کمرپشتی. "تحلیل ساختار قافیه و ردیف در دوبیتی های مازندرانی شهرستان سوادکوه". ادبیات و زبان های محلی ایران زمین, 5, 2, 1394, 124-157.
محسنی, مرتضی, کمرپشتی, عارف. (1394). 'تحلیل ساختار قافیه و ردیف در دوبیتی های مازندرانی شهرستان سوادکوه', ادبیات و زبان های محلی ایران زمین, 5(2), pp. 124-157.
محسنی, مرتضی, کمرپشتی, عارف. تحلیل ساختار قافیه و ردیف در دوبیتی های مازندرانی شهرستان سوادکوه. ادبیات و زبان های محلی ایران زمین, 1394; 5(2): 124-157.
تحلیل ساختار قافیه و ردیف در دوبیتی های مازندرانی شهرستان سوادکوه
قافیه و ردیف، اصلی ترین ابزار افزایش موسیقی کناری شعر است که در اشعار کلاسیک فارسی و عربی از جایگاه ثابت و ویژهای برخوردار بودهاست. طول ردیف در بیت، گوشنوازی موسیقایی را در متن و لذّت سمعی را برای مخاطب درپی دارد. در این مقاله، علاوه بر معرفی دوبیتی‌های عامیانۀ مازندرانی، ساختار قافیه و ردیف در دویست دوبیتی عامیانۀ شهرستان سوادکوه، براساس روش توصیفی- تحلیلی، بررسی شدهاست. قافیه در دوبیتی‌های عامیانۀ مازندرانی و دیگر گویش‌ها، براساس نزدیکی تلفظ حروف ساخته می‌شود نه براساس یکسان بودن حرف روی که در شعر کلاسیک فارسی و عربی اصل است. قافیه در 25 درصد از دوبیتی‌های عامیانۀشهرستان سوادکوه، مثنویگونه است. هممخرجی « ل» با «ر» و «م »با «ن» در قافیهسازی دوبیتی‌های مازندرانی از بسامد بیشتری برخوردار است. اندکی بیش از یکچهارم دوبیتی‌های عامیانۀ مازندرانی شهرستان سوادکوه، دارای ردیف هستند و از این میان کمی بیش از یکپنجم دوبیتی‌ها، ردیفهای فعلی دارند. داشتن ردیف فعلی علاوه بر افزایش موسیقی کناری شعر، در جهتدادن به تخیّل شاعرانۀ شاعر، اصرار، تأکید و تکرارِ او بر موضوع مورد نظر، تأثیرگذار بودهاست. از طرف دیگر، فراوانی ردیف فعلی (حدود25درصد) که بر کنش و رفتار ناظر است، بر پویایی و حرکتِ دوبیتی‌ها دلالت دارد.
Analysis of the structure of rhyme and identical rhyme (prosody) in Mazandarani couplets (Savadkooh)
نویسندگان [English]
morteza mohseni1؛ aref kamarposhti2
چکیده [English]
In this paper, in addition to introducing run on couplet, the structure of rhyme and identical rhyme are analyzed in two hundred Mazandarani run on couplets using descriptive analytical method. The rhyme is made based on the proximity of the pronunciation of letters, rather than being based on the same type to be arranged in order of the last letter of the rhyme which appears to be principle in Persian and Arabic classical poetry. The rhyme is couched in mathnawi form in 25 percent of Mazandarani (savadkooh) run on couplets. The common denominator letters including “L” with “R” and “M” with “N” are found more frequently in rhyming the Mazandarani couplets. Slightly more than a quarter of Mazandarani (savadkooh) run on couplets have an identical rhyme scheme, and of those, just over a fifth of couplets are uttered with a verb prosody namely identical rhyme with verb endings. The frequency of identical rhyme with verb endings (about 25%), on the other hand, implies dynamism and movement to couplets as well as supervising the actions and behavior
1- انوری ابیوردی، اوحدالدین علی‌بن محمد(1372) دیوان اشعار،به تصحیح محمدتقی مدرس رضوی،2ج، چاپ چهارم، تهران: نشر علمی و فرهنگی.
2- بهار ، محمدتقی(1371)بهار و ادب فارسی، به کوشش محمد گلبن، چاپ سوم، تهران : نشر جیبی.
3- رازی، شمس قیس(1360)المعجم فی معاییراشعارالعجم، به کوشش، مدرس رضوی، چاپ سوم، تهران: نشر زوار.
4- رزمجو، حسین(1370) انواع ادبی و آثار آن در زبان فارسی، مشهد: نشر آستان قدس رضوی.
5- شفیعی کدکنی، محمد رضا ، ب(1370) موسیقی شعر،چاپ سوم، تهران : نشر آگاه.
6- صمدی ، حسین (1372) مجموعه‌ی مقالات در قلمرو مازندران 2ج، ساری : نشر فرهنگ سرای مازندران
7- طبیب زاده ، امید(1382) تحلیل وزن شعر عامیانه‌ی فارسی، تهران : نشر نیلوفر.
1- کمرپشتی، عارف(1390) وزن و قافیه در دوبیتی های مازندرانی، مندرج در مجموعه مقالات اولین همایش ملی ادب محلّی و محلی سرایان ایران زمین، نشر دانشگاه آزاد اسلامی یاسوج، ص484-477.
2- محسنی، احمد(1382) ردیف و موسیقی شعر، مشهد: نشر دانشگاه فردوسی.
3- مولوی، جلال الدین محمد(1379) مثنوی معنوی، به کوشش محمد استعلامی،7ج، چاپ ششم، تهران: نشر سخن.
4- ناصح ، محمد مهدی(1373) شعر دلبر، دوبیتی‌های عامیانه‌ی بیرجندی، مشهد: نشر محقق.
5- ___، _______(1377)شعر نگار، دوبیتی‌های عامیانه‌ی بیرجندی، مشهد: نشر محقق.
6- وحیدیان کامیار، تقی(1370) حرف های تازه در ادب فارسی، اهواز: نشر جهاد دانشگاهی.
7- _____،_______(1357) وزن شعر عامیانه، تهران: نشر آگاه.
ب: منابع شفاهی
1-مرحوم جمع الله احمدی کمرپشتی 2- مرحوم فیروزه احمدی کمرپشتی 3- حاجیه احمدی کمرپشتی4- سامره احمدی کمرپشتی 5- نورخانم احمدی کمرپشتی6- عبدالله احمدی نسب 7- آقابرارکمرپشتی 8- سیده سکینه سیدی همگی از روستای کمرپشت سوادکوه 9- مرحوم قلی بدره اسفندیاری 10-هوشنگ جعفری 11-گل جهان صباغی ازروستای دهکلان بخش لفور شیرگاه سوادکوه 12-نرگس حیدری از روستای اوریم رودبار سوادکوه13- محمد دلشاد(رشیدی) از روستای چالی شیرگاه سوادکوه.
ابتدای صفحه